| IRMA MDINARADZE. Agriculture Ph.D., Associate professor at
Caucasus International University; Chief Specialist, Viticulture analysis and regulation department, LEPL National Wine Agency |
Kvemo Kartli is an ancient region in terms of viticultural and winemaking history. Remarkably, the earliest traces of wine were discovered there, which, based on the results of the studies by biomolecular archeologists, date back to 6000-5800 BC, establishing this region as the world’s oldest known winemaking site. Notably, Kvemo Kartli’s region is distinguished by the production of noteworthy and original wines, among them are the PDO wines: Bolnisi and Asuretuli Shala. As per Georgian ampelography (N. Ketskhoveli, D. Tabidze, M. Ramishvili, 1960), this region ranked third in vineyard acreage in Eastern Georgia alone, and fifth in the entire republic. As well as boasting a diverse selection of grape varieties.
Chinuri (AKA: Kaspuri, Kaspuri Tetri, Atenuri and others) is an endemic white grape variety. It belongs to the group of Kartli grape varieties and is widespread in the Kartli zone (Kvemo Kartli, Shida Kartli). According to the historian Ivane Javakhishvili, “its name should reflect the color of the varietal’s grapes” – during the ripening period of the grape, the Chinuri grapes take on a beautiful greenish-amber hue, resembling the color of an olive leaf, which was known as Chini in ancient Georgian.
This variety is known for its high yield, averaging between 8 to 12 tons per hectare, and late ripening, with grapes typically maturing from the first half of October. The grape juice has a sugar content ranging from 17.0 to 20.5%, while its acidity levels fall within the range of 9.0 to 10.0 g/l.
Chinuri is a high-quality, wine grape variety. Wine produced from Chinuri by the classical (European) technology is characterized by a beautiful, pale, straw color, generous body and substance, delicacy, as well as balanced alcohol and acidity content.
It stands as a prominent choice in Georgia for crafting sparkling wines. Notably, the PDO white sparkling wines such as Ateni (Atenuri), Bolnisi, and Okami are exclusively produced from the Chinuri grape variety.
Goruli Mtsvane (AKA: Mtsvane, Jishiani (pure breed), Lurji Mtsvane (Blue Green), Tetrpotola (white leaf), Kvishkhuri, Suramula) is an endemic white grape variety. It belongs to the group of Kartli grape varieties and is widespread in the Kartli area (Kvemo Kartli, Shida Kartli).
Varieties like Mtsvane (green), Goruli Mtsvane, Mtsvane Kakhuri, and others are widely cultivated across various viticultural zones in Georgia. However, they exhibit distinct differences in their ampelographic characteristics and economic traits. It should be noted that the names of these varieties are based on the color of their grapes, which, during the ripening phase, notably in shaded regions, display shades ranging from dark to light green.
This is a medium-yielding, (average 8 t/ha) and late-ripening grape variety which ripens from the first half of October. The grape juice presents a sugar content ranging from 21.6 to 22.5%, while its acidity levels fall within the range of 9.1 to 10.0 g/l.
Goruli Mtsvane is as a high-quality wine grape variety. Wines crafted from Goruli Mtsvane using classical (European) methods are recognized for their balanced alcohol content, substantial body, zest, and pleasing acidity. It stands as one of the prominent varieties in Georgia for crafting sparkling wines. Notably, the PDO white sparkling wines such as Ateni (Atenuri), Bolnisi, and Okami are produced from Goruli Mtsvane.
Tavkveri is an endemic red grape variety, belonging to Kartli’s grape variety group, prominently cultivated in the Kartli zone (Kvemo Kartli, Shida Kartli), with scattered presence in the Kakheti viticultural zone. Outside Georgia, it is also found in countries like Azerbaijan, Tajikistan, Turkmenistan, and others. According to the renowned scientist, Solomon Cholokashvili, the name derives from the grape’s flattened end part resembling a Kveri (traditional flat bread) shape.This variety is known for its late ripening, grapes in Kakheti reach maturity towards the end of September, while in Kartli, this occurs in the first half of October. The grape juice displays a sugar content ranging from 19.0 to 21.0%, while acidity levels are within 7.5 to 8.5 g/l. Tavkveri’s flowers function as female, requiring cultivation alongside monoecious varieties.
Tavkveri grapes are used to produce red or pink wines known for their gentle nature, light-bodied profile, fruity aroma, moderate alcohol content, and balanced acidity. Notably, Tavkveri is used in crafting the PDO wine Bolnisi.
Asuretuli Shavi (AKA-Asuretuli, Schalltrauben, Schallschwartz, or Shall) is an endemic red grape variety, part of the Kartli group, and predominantly cultivated in the Kvemo Kartli region. As per the renowned scientist Solomon Cholokashvili (S. Cholokashvili, 1939), Asuretuli Shavi was found in a forest in the surroundings of the village of Asureti, by Otto Schal- a German colonist from Asureti, who planted it in his vineyard. Subsequently, the variety gained significant popularity among the villagers, leading to widespread cultivation.
This variety is noted for its medium to above-average late ripening, with grapes in the village of Asureti reaching maturity from the second half of September. The grape juice displays a sugar content ranging from 17.0 to 19.0%, while maintaining acidity levels within 7.0 to 8.5 g/l. Asuretuli Shavi’s flowers function as female, requiring cultivation alongside monoecious varieties.
From Asuretuli Shavi, light red or red wines are crafted, known for their lively acidity and excellent taste characteristics. Additionally, it’s noteworthy that Asuretuli Shavi is employed in the production of PDO wines such as Asuretuli Shala and Bolnisi.
Shavkapito, (AKA: Shavi Kapito, Shavkapita, or Lurjpotola), is an endemic red grape variety belonging to the Kartli group and prominently cultivated in the Kartli zone. In the southern part of Tbilisi, within the former German settlements, during vineyard planting, Shavkapito was brought from Kartli as well and was given a German name Blauhölzer (blue-horned).
The variety is characterized by medium yield (8 t/ha) and medium-late ripening, its grapes ripen at the end of September/first half of October. Sugar content in its grape juice is 17.0-21.0%, and its acidity is within 6.2-7.1 g/l.
Shavkapito is a high-quality wine grape variety. Wines crafted from Shavkapito, using the classical (European) method, exhibit a beautiful, light red (pink) or red hue, showcasing tenderness, freshness, and harmonious qualities. Additionally, it can be used in producing sparkling wines. Notably, the PDO wines Bolnisi and Okami are produced from Shavkapito.
Rkatsiteli, (AKA: Dedali Rkatsiteli (female), Mamali Rkatsiteli (male), Koroliok, Gruzinski, Khanlug, Aslung, Rkatsiteli Gialo, among other names) is an endemic white grape variety categorized within the Kakheti variety group. It holds the top position among grape varieties in terms of vineyard acreage within Georgia. This grape is grown extensively in the Kakheti, Kvemo Kartli, and Shida Kartli zones.
Outside of Georgia, Rkatsiteli is cultivated in Ukraine, Bulgaria, Canada, Australia, and various other countries. The 1953 vineyard census revealed that after Kakheti, Rkatsiteli was the most widely spread grape variety in Bolnisi and Marneuli.
This is a high-yielding variety ranging from 6 to 20 tons per hectare, possessing excellent adaptability to various environmental conditions. Its ripening period is typically average or above-average, with maturity occurring in the middle of September in the Kakheti region and by the end of September or start of October in the Kartli region. The grape juice contains sugar levels between 20.0% and 24.0%, while maintaining acidity within the range of 7.0 to 8.0 grams per liter.
Rkatsiteli is characterised by exceptional qualities, being a versatile grape variety, it is capable of producing a diverse array of wines through both the classical European and Kakhetian techniques. Wines crafted in the European style from Rkatsiteli, display a captivating hue, richness, delicacy, fruity aroma, and with aging, develop harmony and an appealing bouquet of flavour.
The Kakhetian style of Rkatsiteli wine presents an amber hue, showcasing harmony, fullness, and a distinct varietal aroma. In the Kartli viticulture zone, and partially in Kakheti, it is also used for crafting sparkling wines. Notably, Rkatsiteli is used to craft several PDO wines as well, including Tsinandali, Gurjaani, Kakheti, Napareuli, Vazisubani, Kardenakhi, Tibaani, Kotekhi, Tsarapi, and Bolnisi.
Saperavi is an endemic red grape variety categorized within the Kakheti grape group. Presently, it holds the position of being the most extensively cultivated red grape variety in Georgia based on vineyard acreage. While predominant in the Kakheti zone, Saperavi is also cultivated in the Kartli viticulture zone, including Kvemo Kartli and Shida Kartli.
Beyond Georgia, Saperavi vineyards are cultivated in Bulgaria, Croatia, France, Moldova, New Zealand, Romania, Turkmenistan, Australia, China, and several other regions. It stands as one of the premier examples among red grape wine varieties worldwide.
In the 19th century, the French ampelographer, A.P. Odari, wrote about Saperavi: “Everything leads me to believe that Saperavi surpasses all existing grape varieties for producing red wine, and I can confidently recommend it for extensive trials.”
This variety is characterised with above-average yield ( 8-10 t/ha) and medium to late ripening. The grapes in Kakheti ripen from the second half of September. Its grape juice displays sugar content ranging from 20.0% to 26.0%, while its acidity levels fall within the range of 7.5 to 8.5 grams per liter.
Saperavi wine stands out for its exceptional qualities, representing an excellent wine grape variety ideal for producing nearly all of the key types of wines. Its wines showcase intense color, body, fullness, harmony, and develop a robust bouquet of flavours with age.
It is noteworthy that Saperavi is used in the production of several PDO wines, including: Mukuzani, Akhasheni, Kindzmarauli, Tsinandali (red), Kakheti, Napareuli, Kvareli, Kotekhi, Khashmi’s Saperavi, Akhoebi, Bolnisi, and Zegaani.
Saperavi Budeshuri is a variation of the Saperavi grape and was initially documented in 1895 by Simon Kvariani in the village of Ivrispira. Its primary distinction from Saperavi lies in the elongated Budeshuri-like grains with pointed ends and relatively earlier ripening. Known for its high yield, Saperavi Budeshuri remains a high-quality wine grape variety. Wines produced from it are notably intense in color and display a full-bodied profile.
ქვემო ქართლში გავრცელებული საღვინე ვაზის ჯიშები
ირმა მდინარაძე | სოფლის მეურნეობის აკადემიური დოქტორი.
კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი. სსიპ ღვინის ეროვნული სააგენტოს მევენახეობა-მეღვინეობის ანალიზისა და რეგულირების დეპარტამენტის მთავარი სპეციალისტი.
ქვემო ქართლი მევენახეობა-მეღვინეობის კუთხით უძველესი ისტორიის მქონე მხარეს წარმოადგენს. აღსანიშნავია, რომ სწორედ ამ ტერიტორიაზე იქნა აღმოჩენილი ღვინის კვალი, რომელიც ბიომოლეკულური არქეოლოგიის კვლევებით ძველი წელთაღრიცხვით 6000-5800 წლით არის დათარიღებული და უძველესია მთელ მსოფლიოში.
ნიშანდობლივია, რომ ქვემო ქართლის რეგიონი გამოირჩევა მეტად საინტერესო და ორიგინალური ღვინოების წარმოებით, მათ შორის, ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოებია: „ბოლნისი“ და „ასურეთული შალა“. საქართველოს ამპელოგრაფიის (ნ. კეცხოველი, დ. ტაბიძე, მ. რამიშვილი, 1960) თანახმად, ვენახების საერთო ფართობის მიხედვით ამ მხარეს აღმოსავლეთ საქართველოში მესამე ადგილი ეკავა, ხოლო რესპუბლიკაში – მეხუთე და ამასთან, ბევრი ჯიში იყო გავრცელებული.
დღევანდელი მდგომარეობით, უპირატესად აქ გამოკვეთილია შემდეგი საღვინე ვაზის ჯიშები:
ჩინური (სინ.: კასპური, კასპური თეთრი, ატენური და სხვა). ჩინური ადგილობრივი თეთრყურძნიანი ვაზის ჯიშია. მიეკუთვნება ქართლის ვაზის ჯიშების ჯგუფს და ფართოდაა გავრცელებული ქართლის ზონაში (ქვემო ქართლი, შიდა ქართლი). ისტორიკოს ივანე ჯავახიშვილის გადმოცემით „მისი სახელი ყურძნის ამ ჯიშის მარცვლების ფერის მაუწყებელი უნდა იყოს“ – ყურძნის სიმწიფის პერიოდში ჩინურის მარცვალი იღებს მომწვანო-მოქარვისფრო ლამაზ ფერს, იგი ამ ფერით წააგავს ზეთისხილის ფოთლის ფერს, რომელიც ძველ ქართულში „ჩინის“ სახელწოდებით იყო ცნობილი.
ჯიში ხასიათდება უხვმოსავლიანობით (საშუალოდ 8-12 ტ/ჰა) და საგვიანო სიმწიფით – ყურძენი ოქტომბრის პირველი ნახევრიდან მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქარიანობა 17,0-20,5 %, ხოლო მჟავიანობა 9,0-10,0 გ/ლ ფარგლებშია.
ჩინური მაღალი ხარისხის საღვინე ვაზის ჯიშია. კლასიკური (ევროპული) ტექნოლოგიით დაყენებული ჩინურის ღვინო ხასიათდება ლამაზი, ღია მოჩალისფრო შეფერილობით, საკმაო სხეულით და შინაარსით, სინაზით, ალკოჰოლისა და მჟავიანობის ნორმალური შემცველობით. იგი საქართველოში ერთ-ერთ მიზნობრივ ჯიშს წარმოადგენს ცქრიალა ღვინოების წარმოების მიმართულებით. აღსანიშნავია, რომ ჩინურისგან მზადდება ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოები: თეთრი ცქრიალა ღვინო „ატენი“ („ატენური“), „ბოლნისი“ და „ოკამი“.
გორული მწვანე (სინ.: მწვანე, ჯიშიანი, ლურჯი მწვანე, თეთრფოთოლა, ქვიშხური, სურამულა). გორული მწვანე ადგილობრივი თეთრყურძნიანი ვაზის ჯიშია. მიეკუთვნება ქართლის ვაზის ჯიშების ჯგუფს და ფართოდაა გავრცელებული ქართლის ზონაში (ქვემო ქართლი, შიდა ქართლი). „მწვანეს“ სახელწოდებით ჯიშები, გორული მწვანე, კახური მწვანე და სხვა, საქართველოს თითქმის ყველა მევენახეობის ზონაშია გავრცელებული; თუმცა ისინი ამპელოგრაფიული ნიშნებით და სამეურნეო მახასიათებლებით ერთმანეთისაგან მკვეთრად განსხვავდებიან. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ მოცემული ჯიშების სახელწოდება მარცვლის ფერიდან გამომდინარეობს – სიმწიფის პერიოდში, განსაკუთრებით დაჩრდილულ ადგილებში იფერებიან მუქ ან ღია მწვანედ.
ჯიში ხასიათდება საშუალო მოსავლიანობით (საშუალოდ 8 ტ/ჰა) და საგვიანო სიმწიფით – ყურძენი ოქტომბრის პირველი ნახევრიდან მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქრიანობა 21,6-22,5 %, ხოლო მჟავიანობა 9,1-10,0 გ/ლ ფარგლებშია.
გორული მწვანე მაღალი ხარისხის საღვინე ვაზის ჯიშია. კლასიკური (ევროპული) ტექნოლოგიით დაყენებული გორული მწვანეს ღვინო ხასიათდება ალკოჰოლის ნორმალური შემცველობით, კარგი სხეულით, სიხალისით, სასიამოვნო მჟავიანობით და გემოთი. იგი საქართველოში ერთ-ერთ მიზნობრივ ჯიშს წარმოადგენს ცქრიალა ღვინოების წარმოების მიმართულებით. აღსანიშნავია, რომ გორული მწვანესგან მზადდება ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოები: თეთრი ცქრიალა ღვინო „ატენი“ („ატენური“), „ბოლნისი“ და „ოკამი“.
თავკვერი ადგილობრივი წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია. მიეკუთვნება ქართლის ვაზის ჯიშების ჯგუფს და ფართოდ არის გავრცელებული ქართლის ზონაში (ქვემო ქართლი, შიდა ქართლი), ასევე, ფრაგმენტულად გავრცელებულია კახეთის მევენახეობის ზონაშიც. საქართველოს გარეთ გვხდება აზერბაიჯანში, ტაჯიკეთში, თურქმენეთში და სხვა. ცნობილი მეცნიერის სოლომონ ჩოლოყაშვილის განმარტებით, სახელი ჯიშს მიკუთვნებული აქვს მარცვლის ბოლო ნაწილის კვერისმაგვარი (შებრტყელებული) მოყვანილობის გამო. ჯიში ხასიათდება საგვიანო სიმწიფით – კახეთში ყურძენი სექტემბრის ბოლოს, ხოლო ქართლში ოქტომბრის პირველ ნახევარში მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქარიანობა 19,0-21,0 %, ხოლო მჟავიანობა 7,5-8,5 გ/ლ ფარგლებშია. თავკვერის ყვავილები ფუნქციონალურად მდედრობითია და ამიტომ აუცილებელია იგი გაშენდეს ორსქესიან ვაზის ჯიშებს შორის.
თავკვერისგან მზადდება წითელი ან ვარდისფერი ღვინოები, რომელიც გამოირჩევა სინაზით, მსუბუქი სხეულით, ხილის სურნელით, ზომიერი ალკოჰოლის შემცველობით და ნორმალური მჟავიანობით. ასევე აღსანიშნავია, რომ იგი გამოიყენება ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინო „ბოლნისის“ დასამზადებლად.
ასურეთული შავი (სინ.: ასურეთული, შალტრაუბენ, შალშვარც, შალ) ადგილობრივი წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია, მიეკუთვნება ქართლის ვაზის ჯიშების ჯგუფს და ძირითადად გავრცელებულია ქვემო ქართლში. ცნობილი მეცნიერის სოლომონ ჩოლოყაშვილის (ს. ჩოლოყაშვილი, 1939) მიხედვით, ასურეთული შავი ასურეთის მიდამოებში მდებარე ტყეში იპოვნა გერმანელმა კოლონისტმა Schal-მა და თავის ვენახში დარგო. ჯიშმა სოფლის მაცხოვრებელთა შორის დიდი პოპულარობა მოიპოვა და ფართოდ დაიწყეს მისი გაშენება.
ჯიში ხასიათდება საშუალო ან საშუალოზე საგვიანო სიმწიფით – სოფელ ასურეთში ყურძენი სექტემბრის მეორე ნახევრიდან მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქრიანობა 17,0-19,0 %, ხოლო მჟავიანობა 7,0-8,5 გ/ლ ფარგლებშია. ასურეთული შავის ყვავილები ფუნქციონალურად მდედრობითია და ამიტომ აუცილებელია იგი გაშენდეს ორსქესიან ჯიშებს შორის.
ასურეთული შავისგან მზადდება ღია წითელი ან წითელი ფერის ღვინო, ხალისიანი მჟავიანობით და კარგი გემური მახასიათებლებით. ასევე აღსანიშნავია, რომ იგი გამოიყენება ადგილწაროშობის დასახელების ღვინოების – „ასურეთული შალას“ და „ბოლნისის“ დასამზადებლად.
შავკაპიტო (სინ.: შავი კაპიტო, შავკაპიტა, ლურჯფოთოლა) ადგილობრივი წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია. მიეკუთვნება ქართლის ვაზის ჯიშთა ჯგუფს და ძირითადად გავრცელებულია ქართლის ზონაში. თბილისის სამხრეთით, გერმანელთა ყოფილ ახალშენებში ვენახების გაშენებისას ქართლიდან შავკაპიტოც შეუტანიათ და მისთვის გერმანული სახელი Blauhölzer (ლურჯირქიანი) შეურქმევიათ.
ჯიში ხასიათდება საშუალო მოსავლიანობით (8 ტ/ჰა) და საშუალო-საგვიანო სიმწიფით – ყურძენი სექტემბრის ბოლოს/ოქტომბრის პირველ ნახევარში მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქარიანობა 17,0-21,0 %, ხოლო მჟავიანობა 6,2-7,1 გ/ლ ფარგლებშია.
შავკაპიტო მაღალი ხარისხის საღვინე ვაზის ჯიშია. კლასიკური (ევროპული) ტექნოლოგიით დამზადებული შავკაპიტოს ღვინო ხასიათდება ლამაზი, ღია წითელი (ვარდისფერი) ან წითელი შეფერილობით, სინაზით, სიხალისით და ჰარმონიულობით, ასევე, შესაძლებელია გამოყენებული იქნას ცქრიალა ღვინოების დასამზადებლად. აღსანიშნავია, რომ შავკაპიტოსგან მზადდება ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოები: „ბოლნისი“ და „ოკამი“.
რქაწითელი (სინ.: დედალი რქაწითელი, მამალი რქაწითელი, კოროლიოკი, გრუზინსკი, ხანლუგი, ასლუნგი, რქაწითელი გიალო და სხვა) ადგილობრივი თეთრყურძნიანი ვაზის ჯიშია და მიეკუთვნება კახეთის ვაზის ჯიშთა ჯგუფს. იგი საქართველოს უპირველესი ჯიშია ვენახების ფართობის მიხედვით – ფართოდ არის გავრცელებულია კახეთის, ქვემო ქართლის და შიდა ქართლის ზონებში. საქართველოს გარეთ გვხდება უკრაინაში, ბულგარეთში, კანადაში, ავსტრალიაში და სხვა. 1953 წლის ვენახების აღწერის თანახმად რქაწითელი კახეთის შემდეგ ყველაზე გავრცელებული იყო ბოლნისსა და მარნეულში.
ჯიში ხასიათდება მაღალი მოსავლიანობით (6-20 ტ/ჰა), გარემო პირობებისადმი კარგი შეგუების უნარით და საშუალო ან საშუალოზე საგვიანო სიმწიფის პერიოდით – კახეთის ზონაში სექტემბრის შუა რიცხვებიდან მწიფდება, ხოლო ქართლის ზონაში – სექტემბრის ბოლოს/ოქტომბრის დასაწყისში, ყურძნის წვენში შაქარიანობა 20,0-24,0 %, ხოლო მჟავიანობა 7,0-8,0 გ/ლ ფარგლებშია.
რქაწითელი გამოირჩევა მაღალხარისხოვანი მახასიათებლებით – უნივერსალური საღვინე ჯიშია, რომლისგანაც შესაძლებელია დამზადდეს ფართო სპექტრის ღვინოები როგორც კლასიკური (ევროპული), ისე კახური ტექნოლოგიით. ევროპული ტიპის რქაწითელის ღვინო ხასიათდება ლამაზი შეფერილობით, სისრულით, სინაზით, ხილის არომატებით, დაძველების შემდეგ ღვინო გამოირჩევა ჰარმონიულობით და სასიამოვნო ბუკეტით. კახური ტიპის რქაწითელის ღვინო ქარვისფერია, ხასიათდება ჰარმონიულობით, სისრულით და გამოხატული ჯიშური არომატით. ქართლის მევენახეობის ზონაში და ნაწილობრივ კახეთშიც შესაძლებელია გამოყენებული იქნას ცქრიალა ტიპის ღვინოების დასამზადებლად. აღსანიშნავია, რომ რქაწითელისგან მზადდება სახის ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოები: „წინანდალი“, „გურჯაანი“, „კახეთი“, „ნაფარეული“, „ვაზისუბანი“, „კარდენახი“, „ტიბაანი“, „კოტეხი“, „წარაფი“ და „ბოლნისი“.
საფერავი ადგილობრივი წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია და მიეკუთვნება კახეთის ვაზის ჯიშთა ჯგუფს. დღევანდელი მდგომარეობით, ვენახის ფართობის მიხედვით, საფერავი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია საქართველოში. იგი წამყვანია კახეთის ზონაში, მაგრამ ასევე გვხვდება ქართლის მევენახეობის ზონაშიც (ქვემო ქართლი, შიდა ქართლი). საქართველოს გარეთ საფერავის ვენახები გაშენებულია ბულგარეთში, ხორვატიაში, საფრანგეთში, მოლდოვაში, ახალ ზელანდიაში, რუმინეთში, თურქმენეთში, ავსტრალიაში, ჩინეთში და სხვა. იგი ერთ-ერთი საუკეთესო წარმომადგენელია ვაზის წითელყურძნიან საღვინე ჯიშებს შორის მსოფლიოში. ჯერ კიდევ მე-19 საუკუნეში ფრანგი ამპელოგრაფი ა.პ. ოდარი საფერავის შესახებ წერდა: „ყველაფერი უფლებას მაძლევს ვიფიქრო, რომ წითელი ღვინის დასაყენებლად საფერავი ყველა არსებულ ყურძნის ჯიშს სჯობს და შემიძლია, იგი სრულიად შეგნებულად გირჩიოთ ფართოდ საცდელად“.
ჯიში ხასიათდება საშუალოზე მაღალი მოსავლიანობით (8-10 ტ/ჰა) და საშუალო-საგვიანო სიმწიფით – კახეთში ყურძენი სექტემბრის მეორე ნახევრიდან მწიფდება. ყურძნის წვენში შაქრიანობა 20,0-26,0 %-ს აღწევს, ხოლო მჟავიანობა 7,5-8,5 გ/ლ ფარგლებშია. საფერავის ღვინო გამოირჩევა მაღალი მახასიათებლებით – ეს არის შესანიშნავი საღვინე ვაზის ჯიში, რომლის მოსავალი საუკეთესოა თითქმის ყველა ძირითადი ტიპის ღვინოების დასამზადებლად. მისი ღვინო ხასიათდება ინტენსიური შეფერილობით, სხეულით, სისრულით, ჰარმონიულობით და სიძველეში ძლიერი ბუკეტით. აღსანიშნავია, რომ საფერავისგან მზადდება არაერთი ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინო: „მუკუზანი“, „ახაშენი“, “ქინძმარაული“, „წინანდალი“ (წითელი), „კახეთი“, „ნაფარეული“, „ყვარელი“, „კოტეხი“, „ხაშმის საფერავი“, „ახოები“, „ბოლნისი“ და „ზეგაანი“.
საფერავი ბუდეშურისებური. ჯიში საფერავის ვარიაციას წარმოადგენს და სახელწოდებით „საფერავი ბუდეშური“ პირველად აღწერილი იქნა 1895 წელს, სიმონ ქვარიანის მიერ ივრისპირა სოფლებში. საფერავისგან ძირითადად განსხვავდება მოგრძო ბუდეშურისმაგვარი ბოლოებწაწვეტებული მარცვლის ფორმით და შედარებით საადრეო სიმწიფით. ჯიში ხასიათდება მაღალი მოსავლიანობით. საფერავი ბუდეშურისებური მაღალხარისხოვანი საღვინე ვაზის ჯიშია. მისგან დამზადებული ღვინო ინტენსიური შეფერილობისაა და სხეულიანია.
ჯიშების ფოტოების წყარო: სსიპ ღვინის ეროვნული სააგენტო.
გამოყენებული ლიტერატურა:
ს. ჩოლოყაშვილი, 1939. წიგნი მეორე, ამპელოგრაფია.
ნ. კეცხოველი, მ. რამიშვილი, დ. ტაბიძე, 1960. საქართველოს ამპელოგრაფია.
მ. რამიშვილი, 1986. ამპელოგრაფია.
ნ. ცერცვაძე ნ., 1987. საქართველოში გავრცელებული ვაზის ჯიშების სარკვევი.
Patrick McGovern and others, 2017. Early Neolithic wine of Georgia in the South Caucasus. PNAS, Vol. 114 | No. 48. https://doi.org/10.1073/pnas.1714728114
https://www.oiv.int/what-we-do/viticulture-database-report?oiv=
